در کنار کلماتی مانند “لطفا” و “متشکرم”، کلمه مهم دیگری که کودک شما باید یاد بگیرد “متاسفم” می باشد. یادگیری عذرخواهی کردن برای کودکان در مقایسه با دو مورد دیگر سختتر است، زیرا آموزش دادن این مسئله که عزت نفس و غرور خود را هنگام گفتن آن کنار بگذارد، به کودکان آسان نیست. همچنین ممکن است فرزند شما احساس کند که اعمالش اشتباه نبوده است و الزامی برای عذرخواهی وجود ندارد.
چرا مهم است که کودکان عذرخواهی کردن را یاد بگیرند؟
یادگیری عذرخواهی کردن بجا و در زمان درست به کودک شما کمک می کند تا اشتباهات خود را تشخیص دهد، مسئولیت آن را بپذیرد و ارتباطات خود را بهبود بخشد. گاهی اوقات، کودک شما ممکن است فقط برای اینکه شما احساس بهتری داشته باشید، عذرخواهی سطحی بکند. در چنین مواقعی کودک چیزی از آن یاد نمی گیرد. مهم است که به کودک خود بیاموزید که گفتن متاسفم فقط یک راه حل ساده و آماده برای کارهای نادرست خود نیست. او باید یاد بگیرد و بفهمد که چگونه با رفتار نادرست بر شخص دیگری تأثیر گذاشته است. به راحتی می توان فرزندتان را مجبور کرد که کلمه «متاسفم» را بگوید، اما اینکه او بفهمد چه کاری انجام داده بسیار مهم تر است.
بیشتر بخوانید:
چند راه ساده برای آموزش «عذرخواهی کردن» به فرزندتان
برای اینکه کودک به اندازه کافی مسئولیت پذیر شود که عذرخواهی کند و اشتباهاتش را بپذیرد، این نکات را تمرین کنید.
به کودک خود بیاموزید که چه زمانی عذرخواهی کند.
سخت است که یک بچه کوچک بفهمد چه چیزی درست است و چه چیزی غلط. اما مهم است که هر چه زودتر این دو مفهوم را برای آنها روشن کنید. شما می توانید با توضیح معنای عذرخواهی و اشاره به این که وقتی اشتباه می کند باید عذرخواهی کرد شروع کنید. کودک را تشویق کنید که همدردی کند تا به او کمک کنید به اشتباهاتش پی ببرد، مثلاً از او بپرسید اگر کودک دیگری کاری مشابه او را انجام دهد، چه واکنشی نشان خواهد داد.
به کودک خود نشان دهید که چگونه درست عذرخواهی کند.
اجزای مختلف عذرخواهی را به روش صحیح به کودک خود آموزش دهید، زیرا یک عذرخواهی خوب فقط زیر لب زمزمه کردن کلمه نیست.
- ارتباط چشمی برقرار کند
- صاف و بی حرکت بایستید
- شما باید کودک را تشویق کنید تا کلماتی را به عذرخواهی خود اضافه کند مانند اینکه به شنونده بگوید چه اشتباهی انجام داده است تا شنونده بداند که کودک شما می داند چه کار کرده است.
- فرزند شما همچنین می تواند عذرخواهی را با این قول به پایان برساند که در آینده بهتر عمل کند.
- برای اطمینان از اینکه اشتباه او بخشیده شده است، فرزندتان می تواند با یک سوال پیگیری کند.
- به کودک خود بیاموزید که هنگام عذرخواهی از لحن صحیح صدا استفاده کند. میتوانید این کار را با گفتن «متاسفم» با صداهای مختلف انجام دهید تا به فرزندتان کمک کنید بفهمد چه چیزی واقعی به نظر میرسد و چه چیزی نه.
به کودک خود کمک کنید تا با احساساتش کنار بیاید.
وقتی با فرزندتان در مورد کاری که انجام داده صحبت می کنید که مستلزم عذرخواهی است، این احتمال وجود دارد که او از اعمال خود دفاع کند و پرخاش کند. در این مورد، کمی وقت بگذارید و مطمئن شوید که او متوجه شده است که چرا از او خواستهاید عذرخواهی کند و چرا نباید احساس خجالت یا خشم کند. به او بفهمانید که پذیرش اشتباه خود شجاعت می خواهد و اگر فرزند شما در این جور مواقع شروع به پرخاش میکند، میتوانید روشهای کنترل خشم کودکان را با او تمرین کنید تا کودک شما در این شرایط بتواند احساس خشم خود را منترل کند.
بی طرف باشید.
اگر بین کودکان دعوا شکل گرفت، نباید نسبت به اعمال فرزندتان خیلی تدافعی عمل کنید، نه فرزندتان را سرزنش کنید و او را با بقیه کودکان مقایسه نکنید. شما همچنین خواهید شنید که “او این کار را کرد” یا “او شروع کرد”. سعی کنید در چنین مواقعی آرامش خود را حفظ کنید و به آنها توضیح دهید که هر دو باید از یکدیگر عذرخواهی کنند. اگر پس از آن فرزندتان احساس بدی پیدا کرد، به او توضیح دهید که درگیری بین دو نفر اتفاق می افتد و هر دو در آن نقش دارند. بنابراین حتی اگر به خاطر فرزند شما شروع نشد، باز هم عذرخواهی مهم است.
بیشتر بخوانید:
بگذارید فرزندتان به روش خودش عذرخواهی کند.
گاهی اوقات ممکن است کودکان در لحظه مایل به عذرخواهی کردن نباشند. در چنین مواقعی، بهتر است به فرزند خود زمان بدهید تا آرام شود و قبل از عذرخواهی به کارهایی که انجام داده است فکر کند. او همچنین می تواند به روش خود عذرخواهی کند، مانند در آغوش گرفتن، یا گل یا حتی یک یادداشت. مهم است که فرزند شما مایل به عذرخواهی باشد و اشتباه خود را درک کند.
فرزندتان را از عواقب عذرخواهی نکردن آگاه کنید.
اگر فرزندتان به طور مکرر از ابراز تأسف برای کاری که انجام داده امتناع می کند، در مورد عواقبی که به خاطر رفتارش با آنها روبرو خواهد شد با او صحبت کنید. می توان گفت دوستش ممکن است دیگر با او صحبت نکند و از بازی با او امتناع کند.
همچنین شما میتوانید برای تربیت فرزند خود، قوانین و چارچوبهای خانه را به طور واضح و با ملایمت برای او توضیح دهید و او را آگاه کنید که اگر این موارد را زیر پا گذارد، باعث ناراحتی شما و بینظمی خانه خواهد شد.
در عذرخواهی کردن الگوی خوبی باشید.
هرگز فراموش نکنید که باید الگوی خوبی برای فرزندتان باشید. وقتی اشتباهی مرتکب می شوید، هرگز نباید از عذرخواهی از فرزندتان امتناع کنید. اگر فرزند شما هرگز آن را در خانه نشنود، هرگز اهمیت «متاسفم» را درک نخواهد کرد. بنابراین در صورت لزوم، بدون اینکه در مورد آن خیلی حالت تدافعی داشته باشید، عذرخواهی کنید.
بیشتر روی رفتار خوب تمرکز کنید.
همیشه به یاد داشته باشید که هر چه فرزند شما بیشتر شروع به تشخیص دادن درست از نادرست کند، کمتر مجبور به عذرخواهی می شود. بنابراین،توجه بیشتر باید روی آگاه سازی کودک از رفتارهای خوب باشد، تا آموزش عذرخواهی به او. زیرا وقتی کودک اشتباهات خود را تکرار می کند، عذرخواهی او بی معنی می شود. بنابراین ابتدا کودک خود را آماده کنید تا اشتباهات خود را شناسایی کرده و آنها را اصلاح کند. در نهایت، او یاد خواهد گرفت که از انجام چنین اشتباهاتی اجتناب کند.
به یاد داشته باشید که عشق را نشان دهید.
هنگامی که فرزندتان کار اشتباهی انجام می دهد، برای کاهش استرس کودک پس از خطایی که مرتکب شده است، هرگز اجازه ندهید که او احساس بی مهری کند. مجبور کردن کودک به عذرخواهی فقط باعث می شود که او احساس شرم و عصبانیت بیشتری کند. بنابراین، بهترین کاری که می توانید انجام دهید این است که به کودک خود بفهمانید اشتباهاتش را متوجه شود و به او کمک کنید تا راه حل را پیدا کند.
نتیجه گیری
این مراحل در ابتدا می توانند سخت باشند، اما کودک شما به تدریج شروع به ایجاد مسئولیت می کند و به درک عواقب اعمال و رفتار خود میپردازد. رفته رفته این تمارین کودک و اطرافیانش همدلی ایجاد خواهد کرد و شما قطعاً به اینکه فرزندی مودب تربیت کرده اید، افتخار خواهید کرد. علاوه بر این مراحل شما میتوانید این گونه آموزش ها را از طریق کتاب تربیت کودک و نوجوان به فرزندان خود انتقال دهید. کتاب کودک در این زمینه، با زبان کودکانه مفاهیم آموزشی را به کودکان انتقال میدهد بدون اینکه کودکان در مقابل یادگیری مقاوت داشته باشند.