امروز ۱۱ نوامبر سالروز تولد یکی از تأثیرگذارترین و محبوب ترین نویسندگان قرن بیستم کورت ونه گات است.
موهای فرفری بلند، سبیل، و لبخندی دلسوزانه، مردی را عیان میکند که اگرچه دنیای اطرافش حواس او را معطوف به خود داشته اما غمگینش نیز کرده است.
آثار کورت ونه گات که بهسبب ترکیب منحصربهفرد داستانی علمی تخیلی با طنز سیاه شناخته میشود، همچنان خوانندگان را با متون تاملبرانگیز و روایت نامتعارفش، مجذوب خود میکند.
در ادامه، نگاهی به زندگی کورت ونه گات انداخته، برخی از داستانهای برجسته او را مرور کرده و حقایقی شگفتانگیز را درباره این اسطوره ادبی معاصر بیان خواهیم داشت.
زندگینامه کورت ونه گات
کورت ونه گات در ۱۱ نوامبر ۱۹۲۲ در ایندیاناپولیس ایندیانا به دنیا آمد. او در خانوادهای متوسط رشد کرد و زندگی در دوران رکود بزرگ اقتصادی آمریکا، تأثیری ماندگار بر جهانبینی او گذاشت.
کورت ونه گات در طول جنگ جهانی دوم وارد ارتش ایالات متحده شده و در نبرد بولج اسیر گردید. او بهعنوان یک اسیر جنگی از بمباران درسدن جان سالم به در برد، تجربهای که بعدتر معروفترین اثر او سلاخ خانه شماره پنج را شکل داد.
پس از جنگ، کورت ونه گات حرفه نویسندگی را دنبال کرده و به عنوان روزنامهنگار و نویسندهی بخش روابط عمومی مشغول بهکار شد.
کورت ونه گات در دهه ۱۹۵۰، شروع به انتشار داستانهای خود کرد و به دلیل سبک منحصربهفرد و نگاه طنازانه خود به جامعه و فضای اجتماعی شهرت یافت.
ونه گات در طول زندگی حرفهای خود، چهارده رمان، سه مجموعه داستان کوتاه، پنج نمایشنامه و مقالات متعددی را منتشر کرد.
آثار مهم کورت ونه گات
-
سلاخ خانه شماره پنج (۱۹۶۹)
سلاخ خانه شماره پنج رمانی نمادین و ضد جنگ، معروفترین اثر کورت ونه گات است.
ونه گات با تکیه بر تجربیات خود به عنوان یک اسیر جنگی، روایتی طنزآمیز و تکاندهنده را بافته که به وحشت جنگ، مفهوم زمان و احوالات انسانی در دل مصائب میپردازد. -
گهواره گربه (۱۹۶۳)
کورت ونه گات در این رمان طنز، به موضوعاتی چون علم، مذهب و امکان نابودی انسان توجه دارد.
گهواره گربه راوی خود را در حالی دنبال میکند که در شبکهای از رویدادهای عجیبوغریب، پیرامون اختراع مادهای با قابلیتهای فاجعهبار گرفتار شده است. -
صبحانه قهرمانان (۱۹۷۳)
این رمان مرز بین داستان و واقعیت را محو میکند؛ چرا که ونه گات خود را شخصیتی معرفی میکند که با آثار خود در تعامل است.
ونه گات با شوخ طبعی و نگاه اجتماعی خود به بررسی مضامینی چون اراده آزاد، بیماری روانی و پوچ بودن فرهنگ آمریکایی اشاره میکند. -
پیانوی خودنواز (۱۹۵۲)
اولین رمان کورت ونه گات دیدگاهی پادآرمانشهری دارد و جامعهای در آینده را نشان میدهد که بهوسیله ماشینها کنترل میشود.
پیانوی خودنواز عوارض غیرانسانی اتوماسیون و از میانرفتن آزادیهای فردی را به نقد میکشد. -
شب مادر (۱۹۶۱)
شب مادر رمانی است نوشتهٔ کورت ونه گات که برای اولین بار در سال ۱۹۶۱ به چاپ رسید.
عنوان این کتاب از فاوست اثر گوته گرفته شدهاست.
این رمان داستان هاوارد کمپبل است که در پایان جنگ جهانی اول به آلمان رفت و سپس به عنوان مبلغ نازیها فعالیت کرد.
این رمان از زبان خود کمپبل روایت شدهاست و به پیچیدگیهای اخلاقی و هویتی میپردازد، زیرا قهرمان داستان که جاسوسی آمریکایی در طول جنگ جهانی دوم است، مجبور میشود با اعمال خود و خطوط مبهم بین خیر و شر مقابله کند.
حقایق جالب در مورد کورت ونه گات
- سبک نوشتاری کورت ونه گات اغلب به عنوان کمدی سیاه توصیف میشود که در این میان با عناصر علمی تخیلی نیز آمیخته میگردد.
او اصطلاح «این نیز بگذرد» (so it goes) را ابداع کرد که به عبارتی تکراری در آثارش بدل شد که نمادی از اجتنابناپذیری مرگ و پوچ بودن زندگی را در خود حمل میکند. - رمانهای کورت ونه گات اغلب دارای شخصیتهای تکرارشونده و داستانهای به هم پیوسته بوده و جهانی خیالی را صورت میدهند که موضوعات متعددی را در بر میگیرد.
- ونهگات علیرغم موفقیت، در طول زندگیاش با افسردگی و عدم اعتماد به نفس دست و پنجه نرم کرد.
- کورت ونه گات مدافع آرمانهای اجتماعی و سیاسی بود و ضد جنگ، تخریب محیط زیست و در دفاع از آزادیهای مدنی سخن میراند.
آثار او اغلب به مضامینی اینچنینی پرداخته و خوانندگان را در راستای مقابله با هنجارهای نادرست اجتماعی و به انتقاد کشیدن اقتدار ضدانسانی به چالش وامیدارند. - کورت ونه گات علاوه بر رمانهایش، سخنران و مقالهنویسی پرکار نیز بود و اندیشههایش درباره ادبیات، سیاست و زندگی انسانی را به اشتراک میگذاشت.
کورت ونه گات و نسل بیت
کورت ونه گات ، نویسنده مشهور آمریکایی قرن بیستم، مستقیماً با جنبش ادبی نسل بیت مرتبط نبود. با این حال، آثار او اغلب به مضامین مشابهی پرداخته و روحیه سرکشی خاصی داشته که با آرمانهای نسل بیت همخوانی دارند.
نسل بیت در دهه ۱۹۵۰ به عنوان جنبشی ادبی و ضد فرهنگی در ایالات متحده ظهور کرد. تحت تأثیر جنبشهای قبلی مانند نسل گمشده (Lost Generation) و عصر جاز (the Jazz Age)، نسل بیت هنجارهای اجتماعی سازگار را رد کرده و در پی آزادی فردی، خودانگیختگی و ابراز وجود میگشت.
نسل بیت و کورت ونه گات : قلم یک شورشی
در حالی که ونه گات بهطور رسمی بخشی از نسل بیت نبود، آثار او اغلب به موضوعاتی که در این جنبش ادبی طنینانداز بود، نزدیک میشدند.
متون ونه گات چندین اشتراک با نسل بیت داشت. ونه گات و نویسندگان نسل بیت در پی به چالشکشیدن وضعیت موجود، زیر سوال بردن هنجارهای اجتماعی دیکتهشده و کاوش در تجربه انسانی در سطحی عمیقتر بودند.
آنان احساس سرخوردگی در جامعه آمریکای پس از جنگ و تمایل به حرکت به سمت آزادی فردی و ابراز وجودی آزادانه داشتند.
در حالی که کورت ونه گات را نمیتوان یک نویسندهی نسل بیت دانست اما آثار او و جنبش روحی عصیانگر و میل به شکست هنجارهای اجتماعی داشتند.
کورت ونه گات و آلن گینزبرگ
ونه گات در مورد آلن گینزبرگ میگفت: من «زوزه» را بسیار دوست دارم. چه کسی دوست ندارد؟ این علاقه فقط شامل حال من نمیشود یا صرفا علاقهای منوط به دوستان من نیست.
اعتقاد دارم که بهترین ذهنهای نسل من احتمالاً موسیقیدانان و فیزیکدانان و ریاضیدانان و زیستشناسان و باستانشناسان و اساتید شطرنج و نزدیک ترین دوستان گینزبرگ بودند که اگر اشتباه نکنم، در مقطع لیسانس در دپارتمان زبان انگلیسی دانشگاه کلمبیا تحصیل میکردند.
قصد جسارت ندارم، اما هرگز به ذهنم خطور نمیکرد که در یک دانشکده زبان انگلیسی در مقطع کارشناسی دنبال بهترین ذهنهای نسلم بگردم.
مطمئناً ابتدا در بخش فیزیک یا بخش موسیقی این جستجو را خواهم داشت – و بعد از آن بیوشیمی. همه می دانند که احمق ترین افراد در هر دانشگاه آمریکایی در بخش آموزش و بعد از آن در دپارتمان زبان انگلیسی هستند!
میراث ادبی و انسانی کورت ونه گات
میراث کورت ونه گات به عنوان یک نماد ادبی غیرقابل انکار است. سبک داستان سرایی منحصر بهفرد، همراه با تفسیر اجتماعی گزنده و تفکرات فلسفیاش، همچنان در میان خوانندگان همه نسل ها مورد توجه است.
همانطور که در آثار ونه گات عمیق میشویم، قدرت ادبیات در به چالش کشیدن دیدگاههای ما، برانگیختن افکار و ارائهای اجمالی از حقیقت در جهانی پیچیده در ذهن ما تداعی میشود.
بنابراین، چه از طرفداران قدیمی کورت ونه گات بوده و چه تازه قصد خواندن آثار او را کرده باشید ، ما شما را تشویق میکنیم که جهان رمانهای جذاب او را کشف کرده و در ذهن این افسانه ادبی گشتوگذار داشته باشید.