معرفی و مرور کتاب عیبی ندارد اگر حالت خوش نیست نوشته مگان دیواین

It’s OK That You’re Not OK: Meeting Grief and Loss in a Culture that Doesn’t Understand

کتاب عیبی ندارد اگر حالت خوش نیست :‌ مواجهه با اندوه و فراق در فرهنگی است که این ها را برنمی تابد نوشته مگان دیواین در سال ۲۰۱۷ به چاپ رسید و در ایران با ترجمه سارا ضرغامی و ارزو مومیوند توسط نشر میلکان به بازار عرضه شد.

مگان دیواین یک درمانگر است و شریک زندگی خود، مت را در حادثه‌ی غرق‌شدن در سال ۲۰۰۹ از دست داد. هیچ یک از آموزش‌هایی که دیده بود، تجربیات یا تحصیلاتش او را برای این درک و هضم این اتفاقات آماده نکرده بودند. این همان چیزی است که کتاب عیبی ندارد اگر حالت خوش نیست درباره آن حرف می‌زند.

وقتی فقدانی دردناک یا اتفاقی تکان‌دهنده دنیای‌تان را تیره‌وتار می‌کند، اولین چیزی که باید بدانید این است: اندوهگین‌شدن هیچ ایرادی ندارد. مگان دیواین می‌گوید: «اندوه همان عشق است در وحشی‌ترین و دردناک‌ترین شکل خود؛ واکنشی طبیعی و عاقلانه به ازدست‎دادن.» اما چرا فرهنگ ما اندوه را بیماری‌ای می‌داند که باید درمان شود، آن هم در سریع‌ترین زمان ممکن؟

(از متن کتاب عیبی ندارد اگر حالت خوش نیست نوشته مگان دیواین )

کتاب عیبی ندارد اگر حالت خوش نیست به ۴ بخش تقسیم می‌شود: واقعیت فقدان، با سوگ‌تان چه کنید، وقتی خانواده و دوستان نمی‌دانند چه باید کرد و مسیری رو به جلو. شما می‌توانید در صورت نیاز از میانه کتاب و از از فصل مورد نظرتان خواندن کتاب را آغاز کنید. هر بخش هدفی خاص را دنبال می‌کند و شما فقط می‌توانید آن قسمتی را بخوانید که به موضوع و موقعیت شما مربوط است.

کتاب عیبی ندارد اگر حالت خوش نیست برای هرکس که ضایعه بزرگی را متحمل شده است، توصیه می‌شود. خواه شریک زندگی، والدین، فرزند، خواهر و برادر و غیره باشد. همچنین برای کسانی که در اطرافشان کسی هست که متحمل فقدان شده است نیز کارآمد و مفید است.

خانم مگان دیواین درباره تالمات غیرمنتظره سخن می‌گوید. این تالمات اتفاقاتی‌اند که قبل از نظم طبیعیِ آنچه «باید» اتفاق بیفتد، رخ می‌دهد. بله، همه ما می‌دانیم که در نهایت با بزرگترشدن، خواهیم مرد. اما این کتاب به طور خاص به آن دسته مواجهات و فقدان‌هایی می‌پردازد که به سبب پیری رخ نمی‌دهند، بلکه به آن گونه از تالمات و فقدان‌هایی می‌پردازد که زندگی را به‌طور کامل و به‌گونه‌ای که ما می‌شناسیم، تغییر می‌دهند.

خواندن کتاب عیبی ندارد اگر حالت خوش نیست را قبل از اینکه واقعاً به آن نیاز داشته باشید، توصیه می‌کنیم. همه ما در مقطعی از زندگی خود یک فقدان آسیب‌زا را تجربه خواهیم کرد. کتاب عیبی ندارد اگر حالت خوش نیست برای زمانی که رخدادی غمبار حاصل می‌شود اعتبار دارد. همچنین برای هر آن کسی که فقدان بزرگی را تجربه کرده و در غم خود احساس دیوانگی و تنهایی می‌کند، درس‌های مهمی دارد.

کتاب عیبی ندارد اگر حالت خوش نیست : هر آنچه در مورد غم و اندوه می دانیم اشتباه است.

خانم مگان دیواین در خط اول کتاب عیبی ندارد اگر حالت خوش نیست می‌نویسد: «در فرهنگ ما، شیوه‌ی برخورد با سوگ معیوب است.»

جامعه تمایل دارد که غم و اندوه را برطرف کند و چیزی را که معنایی ندارد، معنادار کند. غم و اندوه باعث ناراحتی مردم می شود. وضعیت موجود را تغییر می‌دهد. ما می‌خواهیم فرد غمگین (حتی اگر خودمان باشیم) را اصلاح کنیم تا به فرد عادی قبل از فقدان بدل گردد. ما می‌خواهیم آنها دردی را که احساس می‌کنند، فراموش کرده تا احساس بهتری به ما بدهد. اما تلاشی غیرواقعی‌تر از این تلاش نمی‌تواند وجود داشته باشد.

جامعه انتظار دارد که فرد غمگین ظرف چند ماه پس از فقدان به حالت عادی بازگردد. حقیقت اما این است که فرد غمگین هرگز به آن چیزی که قبل از رخدادِ فقدان بوده، بازنمی‌گردد.

خانم مگان دیواین کار الیزابت کوبلر-راس را برجسته می کند که محقق برجسته‌ی غم و اندوه در دنیای درمان است.

الیزابت کوبلر-راس (Elisabeth Kübler-Ross؛ ۸ ژوئیهٔ ۱۹۲۶ – ۲۴ اوت ۲۰۰۴) یک روان‌پزشک آمریکایی-سوئیسی و از پیشگامان و صاحب‌نظران برجستهٔ مراقبت‌های تسکینی و پژوهش‌های مرتبط با تجربیات و احساسات افراد پیش از مرگ یا تجربه نزدیک به مرگ بود.

وی دانش‌آموختهٔ رشتهٔ پزشکی در دانشگاه زوریخ بود و در سال ۱۹۶۹ میلادی کتاب مشهوری به نام «دربارهٔ مرگ و مُردن» منتشر کرد که در آن، مدل کوبلر-راس را شرح داد.

مدل کوبلر-راس (Kübler-Ross model) یا پنج مرحله اندوه بیانگر آنست که انسان در برخورد با مرگ و از دست‌دادن افراد ۵ حالت انکار، خشم، چانه زنی، افسردگی و پذیرش را از خود نشان می‌دهند.

خانم مگان دیواین اشاره می‌کند که اگرچه مراحل غم دارای جایگاه و ارزش‌اند اما این مراحل انکار، خشم، چانه زنی، افسردگی و پذیرش، مراحلی خطی نیستند. شما در یک ترتیب خاص از یک مرحله وارد دیگری نمی‌شوید. اما این مسئله که ممکن است مراحل را به ترتیب متفاوتی تجربه کنید، به این معنی نیست که اشتباه سوگواری می‌کنید. هیچ راه درست یا غلطی برای تجربه غم وجود ندارد.

… از طرف دیگر، فرد سوگوار می‌داند که سوگش چیزی نیست که بخواهد حل کند. می‌داند هیچ «مشکلی» ندارد. هر چه دیگران بیشتر سعی می‌کنند سوگ او را حل کنند، بیشتر مأیوس می‌شود (و در حالت دفاعی فرو می‌رود). مأیوس می‌شود، زیرا راه‌حل نمی‌خواهد، حمایت می‌خواهد؛ حمایت برای این‌که بتواند در شرایطی که برایش پیش آمده زندگی کند. حمایت برای این‌که بتواند آن‌چه را بر او محول شده است به دوش بکشد.

( از متن کتاب عیبی ندارد اگر حالت خوش نیست نوشته مگان دیواین)

برای تغییر دیدگاه جامعه درباره غم، ما باید سوگواری را به عنوان چیزی که باید تجربه کرد، و یک فرآیند “عادی” در نظر داشته باشیم، نه چیزی که باید برای سپری کردن آن در عجله بود. ما باید از هدف قرار دادن سوگواری دست برداریم تا آسیب را متوقف کنیم. هدف کتاب خانم مگان دیواین این نیست که شما و سوگواری‌تان را اصلاح کند. تنها در تلاش است تا به شما یاری رساند با کمترین میزان از خسارت روحی-روانی سوگواری خود را پشت‌سر بگذارید.

کتاب عیبی ندارد اگر حالت خوش نیست : افراد غمگین به چه چیزی نیاز دارند؟

خانم مگان دیواین با جملاتی که اغلب به مردم داغدار می‌گوییم، مشکل دارد. چیزهایی مانند “آنها در جای بهتری هستند”، “آنها می‌خواهند که شما خوشحال باشید”، “من دقیقا می‌دانم که چه احساسی دارید” و جملات دیگری از این دست.

در حالی که نیت دیگران در بیان این جملات خوب است، اما این کلمات عموما موجب آرامش فرد سوگوار نمی‌شود و در عوض، احساسات فرد غمگین را خدشه‌دار می‌کند.

چیزی که ممکن است متوجه آن نشوید، زیر و بم چیزی است که فرد سوگوار واقعاً می‌شنود. از تعارفات چنین استنباط می‌‌شود که فرد سوگوار باید به خاطر این فقدان بزرگ و عظیم احساس بدی نداشته باشد. تعارفات اینچنینی درد فرد سوگوار را از میان نمی‌برد، بلکه آن را افزایش می‌دهد.

جهت مشاهده و خرید دیگر آثار خانم مگان دیواین اینجا را کلیک کنید.

غم و اندوه خود را با غم و اندوه شخص دیگری مقایسه نکنید. رقابت در میزان اندوه برای هیچ‌کس مفید نیست. غم من با غم تو فرق دارد. فقط به این دلیل که شما حیوان خانگی‌تان را در ۸ سالگی از دست داده‌اید، به این معنی نیست که درک می‌کنید از دست‌دادن همسر یا فرزند چه حسی دارد.

بر اساس کتاب عیبی ندارد اگر حالت خوش نیست ، خوب است که با فرد غمگین بنشینید. از آنها بپرسید که چه نیازی دارند. مشاوره ارائه ندهید؛ به آنها نگویید که چه کاری باید انجام دهند یا ندهند. دلسوزی نشان دهید. به آن‌ها محبت بورزید و پیشنهاد انجام کارهای عادی و پیش پا افتاده را بدهید که ممکن است در حال حاضر انجام آنها برایشان دشوار باشد.

کتاب عیبی ندارد اگر حالت خوش نیست غم و اندوه را به گله فیل‌ها تشبیه می‌کند. وقتی یک فیل مجروح یا زخمی می‌شود، بقیه فیل‌ها به شکل دایره‌ دور او جمع می‌شوند. برای فرد غمگین مثل یک فیل باشید.