کتاب تاریخ کوتاه برابری

خرید کتاب تاریخ کوتاه برابری اثر توماس پیکتی

درباره کتاب تاریخ کوتاه برابری و توماس پیکتی: «توماس پیکتی و ایدۀ سوسیالیسم مشارکتی»

کتاب تاریخ کوتاه برابری (a brief history of equality, 2022) اثر توماس پیکتی، یک تاریخچه کوتاه اما جامع از پیشرفت انسان به سوی برابری را از سال ۱۷۸۰ تا ۲۰۲۰ ارائه می‌دهد. نویسنده با استفاده از داده‌های تاریخی، اقتصادی و اجتماعی، نشان می‌دهد که چگونه عوامل مختلف مانند جنبش‌های انقلابی، پایان برده‌داری و استعمار، رشد رفاه دولتی و مالیات بر ارزش افزوده و ثروت، منجر به کاهش نابرابری و افزایش دسترسی به حقوق شهروندی، آموزش، بهداشت و برخورداری از سطح متوسط زندگی شده‌اند. نویسنده همچنین به چالش‌های جدیدِ مواجهه با برابری در قرن بیست‌ویکم مانند تغییرات آب و هوایی، نابرابری جنسیتی و قومی، رکود اقتصادی و بحران دموکراسی پرداخته و راهکار‌های جامع برای مبارزه با آن‌ها را ارائه می‌دهد:

از جمله «سوسیالیسم مشارکتی» که شامل توزیع عادلانه سهام شرکت‌ها، تضمین حق تصمیم‌گیری کارگران، تعادل قدرتِ فی‌مابینِ ملل_منطقه‌‌ و همچنین همکاری بین‌المللی در حوزه مالیات و محیط زیست، می‌شود.

توماس پیکتی، اقتصاددان برجسته حوزۀ نابرابری در جهان، تاریخ کوتاه برابری، آخرین کتاب خود را با ذکر این مطلب که درخواست‌های زیادی برای نوشتن متونی کوتاه‌تر دریافت کرده، آغاز می‌کند و آن را با ابراز امیدواری به اینکه به «شهروندان» و نه اقتصاددانان، سلاح‌ تازه‌ای برای تغییر جهان داده باشد، به پایان می‌برد.

توماس پیکتی، در کتاب تاریخ کوتاه برابری، تاریخچه‌ای کوتاه اما مبسوط و به طرزی شگفت‌آور خوشبینانه را ارائه می‌دهد. پیشرفت بشر به سوی برابری با وجود بحران‌ها، بلایا و عقب‌ماندگی‌ها، مقدمه‌ای عالی است برای ایده‌هایی که در کتاب‌ تاریخی او بیان شده است. بدبین‌بودن نسبت به رفع آسانِ نابرابری طی دو نسل گذشته در بسیاری از نقاط جهان به طور چشمگیری افزایش پیدا کرده است. هیچ کس بیشتر از توماس پیکتی برای آشکار کردن علل این مشکل و رفع آن‌ها تلاش نداشته است.

اکنون، در کتاب تاریخ کوتاه برابری، این اثر شگفت‌انگیز و مهمِ او، پیکتی به ما یادآور می‌شود که بررسی روند تاریخیِ تغییرات، به ما دلایلی روشن برای خوش‌بینی می‌دهد. او نشان می‌دهد که در طول قرن‌ها به سمت برابری بیشتر حرکت کرده‌ایم. توماس پیکتی با ظرافت و به اختصار از طریق وارسی جنبش‌های بزرگی که دنیای مدرن را به سمت بهتر یا بدتر شدن سوق داده‌اند، ما را از میان مفاهیمی مهم عبور می‌دهد:

رشد سرمایه‌داری، انقلاب‌ها، امپریالیسم، برده‌داری، جنگ‌ها، و ساختِ دولتِ رفاه. توماس پیکتی چنین می‌نگارد که جوامع بشری به‌سوی توزیع عادلانه‌تر درآمد و دارایی‌ها، کاهش نابرابری‌های نژادی و جنسیتی، و دسترسی بیشتر به مراقبت‌های بهداشتی، آموزش، و حقوق شهروندی حرکت کرده‌اند. پیشروی ما در این مسیر، دشوار، سیاسی و ایدئولوژیک است؛

مبارزه‌ای است بی‌پایان علیه بی‌عدالتی. پیکتی استدلال می‌کند که برای ادامه حرکت، باید آموزش ببینیم و به سیستم‌های نهادی، قانونی، اجتماعی، مالی و آموزشی که می‌توانند برابری را به واقعیتی پایدار تبدیل کنند، اتکا کرده و به آن‌ها متعهد شویم. در عین حال، ما باید در برابر فراموشی تاریخی و وسوسۀ جدایی‌طلبی فرهنگی و مرزبندی‌های فکری مقاومت کنیم.

کیفیت زندگی میلیاردها انسان در خطر است. پیکتی نتیجه می‌گیرد که می دانیم می توانیم بهتر عمل کنیم. گذشته به ما نشان می دهد که چگونه.  و آینده به ما بستگی دارد. مطالعۀ کتاب تاریخ کوتاه برابری فرصتی برای مخاطبان اوست تا دریابند پیکتی در ادامۀ نظریات پیشین، چگونه استدلالات خود را در مورد منشأ نابرابری و همچنین راهکارهای مورد نظرش برای مبارزه با آن را به سطحی بالاتر می‌رساند.

آغاز بسیاری از بحث‌های کنونی درباره نابرابری بر دوره‌ای از حدود سال ۱۹۸۰ متمرکز است، زمانی که منافع رشد اقتصادی، بسیار محدودتر از قبل به ثروتمندان می‌رسید. اگرچه پیکتی با این موضوع مخالفت می‌کند، اما در کتاب تاریخ کوتاه برابری اعلام می‌کند که قصد دارد تا داستانی خوش‌بینانه از پیشرفت تعجب‌آورِ جهان به سوی برابری تعریف کند.

او این کار را با ایجاد یک چارچوب زمانی بسیار گسترده‌تر، از ۱۷۸۰ تا ۲۰۲۰، و با تمرکز بر سیاست‌ها و معیارهای رفاهی و همچنین اقتصاد انجام می‌دهد. امید به زندگی از ۲۶ سال به ۷۲ سال و با افزایش سوادآموزی توسط دولت‌ها، نرخ باسوادی از حدود ۱۰ درصد به ۸۵ درصد رسیده است. برده‌داری و استعمار که زمانی بومی شده‌ بود، به طور قابل ملاحظه‌ای از میان برداشته شده است. حالا شاید نیمی از جمعیت جهانِ توسعه‌یافته از طبقه متوسط تشکیل شوند، اگرچه قبل از قرن بیستم طبقه متوسطی وجود نداشت که بتوان از آن صحبت کرد. حق رای، که قبلاً حتی در دموکراسی‌ها به مالکان مرد محدود می‌شد، در راه جهانی شدن است.

چه چیزی موجب این روند شد؟ کتاب تاریخ کوتاه برابری پاسخی سرراست دارد: ظهور مالیات‌های مضاعف بر درآمد و ثروت، و دولت رفاهِ جامع. مالیات‌ها نابرابری را کاهش داد و برای دولتِ رفاه که مسئولیتِ آموزش، مراقبت‌های بهداشتی، حقوق‌های بازنشستگی و محافظت در برابر فقر شدید را بر عهده داشت، هزینه شد. کلیشۀ آشنای ذهنِ ما در مورد ارتباط مستقیم رشد، نوآوری و کارآفرینی با رفاهِ عمومی کاملاً خارج از حساب پیکتی است. در عوض، او می‌گوید، مالکانِ ثروت، همیشه از نفوذ بیش از حد خود بر دولت برای استقرار سیستم‌های «نظامی و استعماری» بهره‌ برده‌اند.

و حتی مسائلی همچون معضلات زیست‌محیطی حالا حتی آنها را بیشتر از آنچه که قبلاّ بوده‌اند، ثروتمند کرده است. این ایده که رشد اقتصادی می‌تواند مشکلات اقتصادی جهان را حل کند، «کاملاً دیوانه‌کننده» است. تنها تضعیفِ اساسیِ حقوقِ مالکیت – فرآیندی که در گذشته شامل لغو برده‌داری می‌شد، اما گام‌های بیشتری برای برداشتن داشت – می‌تواند از پسِ این مهم برآید.

توماس پیکتی همچون شهروندی جهانی که به ناسیونالیسم بدگمان است، می‌نگارد؛ اما نوک پیکانِ تفکر او به جانبِ مخاطب آمریکایی، اروپایی و به‌ویژه فرانسوی، ایستاده است. در ایالات متحده، وقتی به افراد بسیار ثروتمند می‌اندیشیم، نمونه‌هایی که عموماً به ذهن متبادر می‌شوند، مدیران و فعالان حوزه فناوری، امور مالی و مجموعه‌های اجرایی شرکت‌ها هستند. پیکتی که بیشتر به فکر مالکیت است تا درآمد، به رانت‌خواران اشاره می‌کند، افرادی که تفاوت چندانی با اشراف فرانسویِ پیش از انقلاب ندارند، به جز اینکه آنها نفوذ خود را به دارایی های مالی تبدیل کرده‌اند، نه زمین‌های فئودالی.

اگرچه پیکتی طرفدار نرخ‌های مالیات بر درآمد بسیار بالاتر است و همانگونه که می‌گوید «نرخ‌های مالیاتی تقریباً مصادره‌کننده یک موفقیت تاریخی عظیم بوده است»، آن دسته از سیاست‌هایی که به جای درآمد، دارایی را دوباره توزیع می‌کنند، قلب برنامه او هستند. نمونه‌های آن شامل غرامت برای نوادگان بردگان و مستعمرین، تشویق کشورهای جنوبِ جهانی به مالیات بر دارایی غیرِمُقیمانی که در آنجا فعالیت تجاری می‌کنند، لغو بدهی‌ها و در نهایت اجرای برنامه‌ای که او آن را “ارثِ همگانی” می‌نامد، که در آن مالیات بر دارایی هنگفت کاهش می‌یابد، می‌شود.

او همچنین به مقدار زیاد کنترل شرکت‌ها را از مدیران و سهامدارانشان می‌گیرد و آن را به کارمندان می‌دهد و «سیستمی از تأمین مالی برابری‌خواهانه برای کمپین‌های سیاسی، رسانه‌ها و اتاق‌های فکر» ایجاد می‌کند. همه اینها به معنای «تغییر عمیق نظام اقتصادی جهان» است.

نامی که پیکتی برای برنامه خود می گذارد: سوسیالیسمِ مشارکتی است؛ که در حوزه اقتصادی، به طور قابل‌ ملاحظه‌ای در اندیشه‌های جناح چپ مسئله‌ای است که لیبرال‌های آمریکایی به شنیدن آن عادت دارند. (این یکی دیگر از نشانه‌های اروپایی بودن پیکتی است که او از “لیبرال” برای نشان‌دادنِ سیاست‌های اقتصادی به سبک رونالد ریگان استفاده می‌کند، و نشانۀ دیگری است که او نسبت به جریان اصلی حزب دموکرات (به جهت داشتن سیاست‌های نژادپرستانۀ تاریخی، با هدفِ کمک به اقلیت‌ها) خشنودی چندانی ندارد.

او به خوبی می‌داند که تغییرات در مقیاسی که پیشنهاد می‌کند هرگز به صورت تدریجی اتفاق نمی‌افتد. حرکت نشانه‌دار در مسیر درست، به زعمِ او، همواره مستلزم جنگ، انقلاب، رکود اقتصادی و «جنبش‌های سیاسی با دامنه وسیع» بوده است.

سوال مهم اما اینجاست: آیا چنین تحولاتی در مسیر خود قرار دارد؟ پیکتی پیش‌بینی نمی‌کند، اما سیستم کنونی «اَبَر سرمایه‌داری» را آشکارا محکوم به فنا می‌داند. و نظر دارد که بعد از آن به غیر از سوسیالیسم، تنها جایگزین‌های در دسترس، اقتدارگرایی، کمونیسم به سبک چینی یا «پروژه‌های ارتجاعی» مانند داعش خواهد بود. و یحتمل اصلاحات سیاسیِ چندان روشنی هم سر بیرون نخواهد آورد؛ درست همانگونه که اشاره می‌کند:

«این ایده که ممکن است فقط برندگان وجود داشته باشند، توهمِ خطرناک و مدهوش‌کننده‌ای است، که باید فوراً کنار گذاشته شود.»

درباره و معرفی توماس پیکتی:

توماس پیکتی یک اقتصاددان فرانسوی است که در زمینه نابرابری در ثروت (دارایی) و درآمد تحقیق می‌کند. پیش از نگارش کتاب تاریخ کوتاه برابری، او نویسنده دو کتاب مشهور «سرمایه و ایدئولوژی» و «سرمایه در قرن بیست و یکم» است که بر اساس داده‌های آماری ۲۵۰ سال گذشته، تمرکز و توزیع ثروت و درآمد در کشورهای سرمایه‌داری را بررسی می‌کند.
پیکتی معتقد است که نرخ بازگشت سرمایه در کشورهای توسعه‌یافته بیش از نرخ رشد اقتصادی است و این باعث افزایش نابرابری در ثروت می‌شود. او پیشنهاد می‌دهد که برای جلوگیری از اولیگارشی و حفظ دموکراسی، یک مالیات جهانی بر ثروت در نظر گرفته شود.

• توماس پیکتی و اندیشه‌اش درباره نابرابری درآمد و ثروت:

توماس پیکتی یکی از برجسته‌ترین اقتصاددانان معاصر است که به‌واسطۀ تحلیل‌های شگرف خود درباره نابرابری درآمد و ثروت شهرت دارد. با بررسی داده‌ها و تجزیه و تحلیل نظریات اقتصادی، پیکتی توانسته است ریشه‌ها و پیامدهای نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی را بررسی کند. در ادامه، به بررسی اندیشه پیکتی پرداخته و تجزیه و تحلیل اصول اساسی و نتایج مهم اندیشه او را در مورد نابرابری درآمد و ثروت بررسی خواهیم کرد.

• مفهوم نابرابری از دیدگاه پیکتی:

– پیکتی بر این باور است که نابرابری اقتصادی و نابرابری درآمد و ثروت (دارایی)، عاملی کلیدی در تعیین میزان معضلات اقتصادی و اجتماعی است. او معتقد است که افزایش نابرابری درآمد و ثروت می‌تواند منجر به ناپایداری‌های اجتماعی، کاهش رفاه عمومی و تخریبِ نظام اقتصادی شود.

• تحلیل اساسی پیکتی درباره نابرابری:

– پیکتی با تحلیل داده‌های تاریخی و اقتصادی، به این نتیجه رسید که در طول تاریخ، نابرابری ثروت بیشتر از نابرابری درآمد بوده است. او این نابرابری را به عواملی مانند بازدهی سرمایه، سیاست‌های مالیاتی و ارثیه‌داری نسبت می‌دهد.

– پیکتی بر این باور است که در سیستم سرمایه‌داری، نرخ بازده سرمایه از نرخ رشد اقتصادی بالاتر است. این موضوع باعث می‌شود ثروت افراد بیشتر شود و نابرابری اقتصادی تشدید شود.

• پیشنهادات و راهکارهای پیکتی:

– برای کاهش نابرابری، پیکتی توصیه می‌کند که اقداماتی جهت بهبود سیاست‌های مالیاتی انجام پذیرد. او پیشنهاد می‌دهد که سرمایه‌داران بزرگتر بخش بیشتری از درآمدهای خود را به عنوان مالیات پرداخت کنند.

– او همچنین پیشنهاد می‌دهد که در قوانین مربوط به ارث بازنگری شده و سهم ارث‌برداری کاهش یابد تا بهبود توزیع ثروت در جامعه رقم بخورد.

– پیکتی همچنین پیشنهاد می‌دهد که امکان تحصیل رایگان و گسترده‌تری برای افراد فراهم شود تا فرصت‌های برابری برای دسترسی به منابع و فرصت‌های اقتصادی ایجاد شود. او باور دارد که تعلیم و تربیت با کیفیت عالی و دسترسی آزاد به آن برای همه افراد اهمیت زیادی دارد.

علاوه بر این، پیکتی تاکید می‌کند که نیاز به همکاری بیشتری میان کشورها و نظام‌های اقتصادی برای مقابله با نابرابری وجود دارد. او تشویق می‌کند تا سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی، قوانین و سیاست‌هایی را اجرا کنند که بهبود شیوۀ توزیع منابع جهانی و کاهش نابرابری را در دستور کار خود قرار داده‌اند.

در نهایت آن‌که توماس پیکتی با تحلیل دقیق و داده‌محور خود، گزارشی قابل ملاحظه از نقش مهم نابرابری درآمد و ثروت را در جوامع مدرن ارائه می‌دهد. اندیشه‌های او درباره نابرابری اقتصادی و اجتماعی و نتایج آن بر جامعه، تحلیلی راهگشا را ارائه می‌دهند. این اندیشه‌ها توان دارند برای دولت‌ها، سیاست‌گذاران و اقتصاددانان به عنوان یک چارچوب قابل اتکا برای مقابله با نابرابری مفید واقع شوند.

می‌توانید کتاب تاریخ کوتاه برابری را که به همت نشر روزنه و با قلم محمدرضا فرهادی پور به فارسی ترجمه شده، با ۱۵ درصد تخفیف و ارسال سریع به سراسر ایران از فروشگاه آنلاین شهر کتاب پاسداران خریداری کنید.